JK acoustics Active 3, Optima 3 (JK03) en Type 3
in Audio Video Totaal
JK staat voor Johan Ketelaar, een eigenzinnige ontwerper die gevestigd is in 't Harde en zich daar onder andere bezighoudt met de verkoop van HiFi-apparatuur, apparaten die in veel gevallen eerst door de technici van het bedrijf zijn gemodificeerd. Aan de modificaties en de eigen ontwerpen ligt niet alleen technische kennis ten grondslag. Ketelaar heeft in opnamestudio's, HiFi-winkets en demonstratieruimtes bijzonder veel ervaring opgebouwd en weet, als het gaat om de weergave van ingeblikte muziek, precies wat hij wil.
JK acoustics Active 3
VRIJHEID
Dat komt willicht het beste tot uitdrukking in versterker Active 3. We hebben, in samenwerking met verschillende luidsprekers, geruime tijd naar de versterker kunnen luisteren en zijn daarbij onder de indruk geraakt van het gemak en de souplesse waarmee de versterker z'n werk doet. We hebben dan ook te maken met één van de grondregels die Ketelaar bij het ontwerpen van zowel modificaties als eigen apparaten hanteert. Je moet de versterker alle vrijheid geven om datgene te doen waarvoor hij is aangenomen. Dat betekent om te beginnen een zware, overgedimensioneerde voeding. Het mag natuurlijk, zo meent Ketelaar, nimmer voorkomen dat de versterker iets wil doen maar daar, als gevolg van stroomgebrek, van af moet zien. De Active 3 heeft daarom een ringkerntransformator met vier geheel gescheiden wikkelingen: twee daarvan zijn enkel en alleen voor de beide eindversterkers, zodat we in feite kunnen spreken van twee mono-eindtrappen. Om verstoring van de delicate audio-signalen in de versterker te voorkomen, is de trafo geheel magnetisch afgeschermd, en dat terwijl een ringkerntrafo natuurlijk al veel minder met magnetische velden in het rond strooit dan een conventioneel type.
Om een optimale vrijheid voor de mono-eindversterkers te kunnen garanderen, wordt de zware trafo gecombineerd met een hele batterij elektrolytische condensatoren. Zij vormen de stroomvoorraad waaruit de versterkers bij het weergeven van pieken in de muziek moeten kunnen putten en bij een totale capaciteit van maar lieft 80.000 microFarad, moet dat geen enkel probleem zijn. Toch is een grote condensatorcapaciteit alleen niet voldoende. Niet zelden is volgens Ketelaar wel een flinke voedingscondesator aanwezig, maar die moet vervolgens zijn voedingsstroom richting eindtransistoren door een stel dunne koperbaantjes op de print zien te proppen. Fout! In z'n versterker Active 3 zijn de condensatoren via dikke kabels rechtstreeks met de eindtransistoren verbonden en hebben die transistoren doorlopend zo veel stroom ter beschikking als ze maar nodig denken te hebben. Onnodig te zeggen dat de modificaties, die door Ketelaar vaak in bestaande versterkers van andere merken worden uitgevoerd, zich in veruit de meeste gevallen op dit terrein afspelen.
ZUIVER KOPER
Dat de versterker op zijn beurt op een solide manier met de luidsprekers verbonden moet kunnen worden, staat natuurlijk voorop. Daarom is de Active 3 van robuuste draaiklemmen voorzien en hebben we geen enkele moeite met het aansluiten van de meegeleverde JK Acoustics luidsprekerkabel Type 3. Het was minder eenvoudig de kabels vervolgens op een nette manier bij de luidspreker te krijgen. Hoewel de afzonderlijke aders slechts een doorsnede hebben van ruim 1 vierkante mm en dus dunner zijn dan de kabels van veel andere leveranciers, zijn ze moeilijk in de omgang. De aders zijn namelijk van massief koper, omgeven door een teflon isolatie, en dus niet opgebouwd uit een heleboel dunne tiertjes. De kabels laten zich dan ook alleen maar met veel moeite in een bepaalde route persen en springen niet zelden, zonder dat het de bedoeling is, weer de kamer in. Die massieve aders zijn echter wel van OFHC, Oxide Free Highconductivity Copper waarvan de kristalstructuur zo veel mogelijk intact is gelaten. De hoge graad van zuiverheid van het koper zorgt niet alleen voor een lage weerstand, belangrijk voor een goede verbinding tussen versterker en luidspreker, maar tevens voor minimnale invloed van de kabel op de weergave.
Nadat we ook voor een hechte verbinding van de kabel met de luidsprekers JK-03 hadden gezorgd, konden de eerste luisterproeven beginnen. De zuilvormige luidsprekers zijn drie-weg systemen met de speakers voor midden en hoog gemonteerd in het front en de speaker voor het laag ergens halverwege binnen in de kast. Die woofer houdt zich alleen maar met het allerlaagste laag bezig en houdt het al bij 100 Hz voor gezien. Alle frequenties daarboven worden gewoon aan het afzonderlijke, gesloten 'twee-weg' systeem boven in en aan de voorzijde van de kast overgelaten.
Die kast is vervaardigd uit MDF-plaat en aan de voorzijde voorzien van schuine hoeken. Die afschuiningen, die we ook op de grille tegenkomen, zijn gericht op het zo veel mogelijk terugbrengen van frontreflecties.
VOORGROND
Hoewel de interne woofer zich dus nauwelijks met het klankbeeld bezighoudt, resulteert de opstelling in de kast, een opstelling waarmee het Franse luidsprekermerk Elipson al jaren furore maakt, wel in een mooi strak basfundament dat niet wordt overdreven en toch duidelijk aanwezig is.
De aanwezigheid kenmerkt overigens de hele luidspreker en in feite alles wat Ketelaar maakt. De componenten worden. zoals gezegd, op geen enkele manier gehinderd door een minderwaardigheidscomplex en treden nadrukkelijk op de voorgrond. Ketelaar ziet het klankbeeld HiFi-installatie als een artiest, een kunstenaar die uitstekend werk aflevert en dus recht heeft op een plaatsje onder de 'spotlights'. We komen daarmee direct op het grootste verschil tussen deze JK-set en de referentie-installatie van het lab. De klasse-A versterkers van Audioanalyse zorgen, in combinatie met de elektrostaten van Martin Logan, voor een betrekkelijk afstandelijk klankbeeld met veel diepte. Het instrument, de band, het orkest, de zanger of zangeres, we 'zien' ze staan tussen beide luidsprekers of zelfs nog daar achter. Het is een klankbeeld dat ons uitstekend bevalt, vandaar natuurlijk de keuze voor deze installatie, maar dat duidelijk afwijkt van hetgeen de set van JK Acoustics presteert. Die plaatst het klankbeeld duidelijk en heel prominent vóór de beide luidsprekers. Ketelaar vindt dat goede muziek zo weergeven moet worden en is er werkelijk bijzonder goed ingeslaagd dat ideaal in de praktijk te realiseren.
CONCLUSIE
De door JK Acoustics geleverde combinatie van versterker, luidspreker en luidsprekerkabel lijkt het weergeven van muziek een fluitje van een cent te vinden. Ongeacht het programmamateriaal gaat het ten gehore brengen van onze CD's de Active 3, de JK-03 en de Type 3, bijzonder gemakkelijk af. Dat willen ze overigens weten ook en dus staan hun prestaties duidelijk op de voorgrond. Wie kiest voor een dergelijk promiment klankbeeld, kan nauwelijks beter terecht dan bij het Nederlandse JK Acoustics.
PLACIDO OP JE LIP
In de luistertests speelt de schitterende Sony-opname van Verdi's Aida (53K45973) altijd een belangrijke rol. Om precies te zijn, track 8 van de eerste CD. Terry Cook, Aprille Millo, Placido Domingo, het koor, dynamiek, diepte, koude rillingen, adembenemend! Bij de referentie-installatie is die diepte overduidelijk aanwezig en staat Domingo 'zichtbaar' vóór het koor. Dat is, dankzij een zeer fraaie definitie in het klankbeeld, ook bij JK Acoustics wel het geval, maar omdat ook het koor al vóór de luidsprekers staat, zit Domingo op je lip.